Mevsimsel Saç Dökülmesi
İlkbahar ve Güz Döneminde Saç Dökülmesi Neden Olur?
Normal koşullarda bir kişide genellikle günde 50-100 saç teli dökülmesi sayı olarak kabul edilen saçın fizyolojisi ile ilgili bir durumdur. Fakat bazı aylarda bu sayı herhangi bir sağlık problemi olmadığı halde, dökülen saç tellerinin 150 veya üstüne çıktığı durumlarda mevsimsel saç dökülmesi tanısı konabilir. Bunun nedeninin de mevsim sıcaklık değişimleri ile ilgili olduğu düşünülmekte ve bu konu ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır.
Saçlarımız yazın telojen evresinde dinlenir ve sonbaharda ve bazen de ilkbaharda eksojen evreye (ya da dökülme evresine) girerek dökülür (mevsimsel saç dökülmesi). Bu fenomen tam olarak anlaşılmasa da 2009 yılında yapılan bilimsel bir araştırmada altı yıl boyunca değerlendirilen 823 kadının telojen faza yaz aylarında yılın diğer zamanlarından daha fazla girdiğini göstermiştir. Bununla birlikte sonbaharın eksojen faz ile bağlantısı hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu belirtilmiştir.
Mevsimsel Saç Dökülmesi Nedir?
Tahmin edebileceğiniz gibi mevsimsel saç dökülmesinin en önemli belirtisi yılın belirli dönemlerinde saç dökülmesinin artmasıdır. Taramadan sonra fırçanızda daha fazla saç teli olduğunu veya duş giderinde eskisinden daha fazla saç fark edebilirsiniz. 50-150 tel arasında saç dökülmesi normal olarak kabul edildiğini unutmamak gerekir.
Mevsimsel saç dökülmesi, bahar aylarında sıcaklık, güneş ışığı ve nem gibi hava koşullarının etkisiyle genellikle saç büyüme döngüsünün dinlenme evresi denen telojen evresinde gerçekleşir. Bu tip saç dökülmesi kronik bir hastalık boyutunda değil, geçici bir durumdur ve endişelenmenize gerek yoktur. Mevsimsel saç dökülmeleri hem erkekler hem de kadınlarda görülür.
Mevsimsel Saç Dökülmesinin Nedenleri Neler Olabilir?
Bu fenomenin nedenleri kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte, bazı tetikleyici faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
Güneşe ışınlarının etkisi; ani ısı değişimleri, güneş ışınlarının süresi ve geliş açısı ayrıca uzun süre dışarda olmanız gerektiği durumlarda saçlarınız zarar görebilir, telojen evresinde dökülme olasılığını arttırabilir.
Stres; mevsimsel değişimler bazılarını duygusal olarak daha fazla etkileyebilir, stres hormonlarını arttırabilir. Bu da saç dökülmesine neden olabilir.
Hormonal değişiklikler; gün ışığı, sıcaklık, nem gibi mevsimle ilgili hava olaylarının etkisi hormonları da etkileyebilir. Bu olumlu olabileceği gibi saç büyüme döngüsünü etkileyerek saç dökülmesi gibi olumsuz durumları da ortaya çıkarabilir.
Dökülen Saçlar Geri Çıkar Mı?
Mevsimsel saç dökülmeleri başka bir sebebe bağlı değil ise geçicidir. Kısa bir süre içinde tekrar normale gelecektir. Bu yüzden tedaviye karar vermeden önce diğer saç dökülmesi nedenlerinden ayırt edilmesi gerekir.
Mevsimsel Saç Dökülmesi Hangi Aylarda Daha Fazla Görülür?
Bugüne kadar yapılan araştırmalar insanların en çok yaz sonu ve sonbahar başında saç dökülmesi eğiliminde olduklarını göstermektedir. Bu insanların günlük saç dökülmesinin en fazla olduğu mevsimsel dönemdir. Mevsimsel saç dökülmeleri aslında “telogen effluvium” hastalığının bir alt varyantıdır.
Bazı araştırmalar saç dökülmesi dalgasının İlkbahar aylarında daha çok meydana geldiğini öne sürerken diğer çalışmalar ilkbaharda daha az en çok ise kış ve sonbahar aylarında meydana geldiğini söylemektedir.
Mevsimsel Saç Dökülmesi Ne Kadar Sürer?
Mevsimsel saç dökülmesi genellikle birkaç hafta ile birkaç ay sürer ve sonra normale döner. Sonbahar mevsimi en çok saç dökülmesinin yaşandığı mevsimdir.
Mevsimsel Saç Dökülmesi Nasıl Azaltılır?
Mevsimsel saç dökülmesi için spesifik bir tedavi yöntemi yoktur. Yeterli bakım ve dengeli beslenme ile ile dökülme azaltılabilir. Saç dökülmesini azaltmak için yapabileceğimiz birkaç öneri sıralayabiliriz;
Saçlarınızı güneşten koruyabilirsiniz. Uzun süre güneşte kalacaksanız, geniş kenarlı bir şapka ve UV korumalı bir saç kremi ile koruma sağlayabilirsiniz.
Stresi yönetme yolları uygulama; yoga, meditasyon veya düzenli egzersiz yaparak saçınızı da rahatlatmış olursunuz.
Doğru saç bakımı yapmak; saçların nazikçe fırçalanması, aşırı ısıya maruz bırakmamak, sert saç stilleri ile şekil vermemek, sülfat içermeyen şampuanlar kullanmak gibi yöntemlerle saça bakmak.
Dengeli beslenme; vücut sağlınıza iyi gelen her çeşit besinden yeteri kadar düzenli aralıklarla yeme dengeli beslenmedir. Akdeniz tarzı beslenme şekli saç sağlığınız için de uygun bir beslenme diyeti olabilir.
Melatonin Hormonu ve Saç Dökülmesi Arasındaki İlişki
Mevsimsel saç dökülmesi en çok sonbaharın başında eylül ve ekim aylarında görülür. Yaz aylarında çok fazla güneş ışığına maruz kalırsınız. Çok fazla güneşe maruz kaldığınızda vücudunuz yeterli melatonin üretmeyi bırakır. Melatoninin seviyesinin düşmesi uyku rutininizi de etkileyecek ve uyku düzeninin bozulması saç dökülmesini arttırabilecektir.
Beynin epifiz bezi tarafından üretilen ve vücutta uyku düzenini ayarlayan Melatonin hormonu yaz aylarında az salgılanır. Yeterli oranda melatonin hormonu olmadan saçlar anajen veya büyüme fazından katagen ve telojen fazlarına geçerler. Birkaç ay sonra saçlarınız dökülmeye başladığı eksojen fazına ulaşır. Bu da sonbaharda saç dökülmesini fark etmeye başladığınız zamandır.
Prolaktin ve Saç Dökülmesi
Vücudunuzun daha fazla melatonin üretmesi için güneşten uzak durmaya çalışarak sorunu tam olarak çözemezsiniz. Vücudumuz doğal olarak gün boyunca mevcut olan gün ışığı saatlerine kontrol dışı tepki gösterir. Ayrıca bol miktarda güneş ışığı almak vücudunuzun ürettiği prolaktin miktarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Prolaktin Hormonu
Saç foliküllerinin, saçların büyümesini durduracakları katajen faza girmesine neden olan hipofiz bezi tarafından üretilen bir hormondur.
Araştırma sonucuna göre fazla miktarda üretilen prolaktin hormonu saç büyümesini engelleyebilir. Bu da güneşin saçlarınız için iyi olabileceği anlamına gelir. Güneş ayrıca başın UV ışınlarına maruz kalması nedeniyle saç büyümesini de uyarır. Saç büyümesi saç derisini ultraviyole ışınlarından korumak için daha dolgun ve güçlü bir büyüme göstererek kullanılır.
Diyet ile Mevsimsel Saç Dökülmesini Nasıl Azaltabiliriz?
Sonbaharda başlayan mevsimsel saç dökülmesiyle mücadele etmek istiyorsanız vücudumuzun doğal olarak ürettiği melatonin miktarını arttırmalısınız.
Yapılan bir araştırmaya göre bazı tropik meyvelerin insanlarda melatonin üretimini arttırdığı gösterilmiştir. Bu meyveler arasında ananas, muz ve portakal bulunur. Vücudunuzun melatonin üretmesine yardımcı olmanın en tatmin edici ve en kolay yolu bir meyve kokteyli oluşturmak ve düzenli tüketmektir.
Yaz aylarında tüketilen meyve karışımları vücuda tutarlı bir şekilde melatonin seviyelerini korumak için ihtiyaç duyduğu besin maddelerini sağlamak için iyi bir yöntemdir.
Meyveler ve meyve suları doğal antioksidan içerir ve antioksidanlar saç büyümesini destekler. Su tüketimi de saç dökülmesi ile ilgilidir. Bol su içerek vücudunuzu ve saç derinizi nemli tutmak dökülmeyi azaltacaktır.
Güneşten Korumak
Her gün en az 15 veya 20 dakika güneşte oturmak prolaktin seviyenizi düşük tutarak mevsimsel saç dökülmesine karşı savaşmanıza yardımcı olabilir. Güneş ayrıca vücudunuzun ürettiği D vitamini miktarını da artırabilir. D vitamini eksikliğinin saç dökülmesine neden olabileceği bilinmektedir. Güneşin faydaları olsa da aşırı UV ışığı ayrıca saç kırılmasına ve saç yapısal olarak hasarlanmasına neden olabilir.
Korunmak İçin Ne Yapabiliriz?
Pamuk gibi nefes alabilen bir malzemeden yapılmış geniş kenarlı bir şapka takabilir ve saçlı deriniz ile saçlarınıza uygun güneş koruyucu kremler uygulayabilirsiniz.
İlkbahar ve Sonbaharda Saçlarınız Daha Çok Dökülüyor mu?
Mevsim geçişleri genellikle alerjileri tetikler ancak bazı kişilerde bu geçiş dönemi saç dökülmesine de yol açabilir. Bu durum daha çok biyolojik mekanizmalarla açıklanır.
Sonuç
Mevsimsel dökülme zahmetli ve kafa karıştırıcı olabilir. Ancak vücudunuzun doğal olarak ürettiği melatonin miktarını artırarak ve Prolaktin seviyelerinizi kontrol altında tutarak mevsimsel saç dökülmesi probleminiz ile mücadele edebilirsiniz.