Liken Planopilaris Nedir?
Liken Planopilaris Nedir?Liken pilanopilaris (LPP) liken planus olarak bilinen cilt rahatsızlığının saçlı deri ve kıl bulunan cilt bölgelerini etkilemesine denir. Kıl köklerini tahrip ederek yerine iz dokusu bırakarak iyileşmesine neden olur. Saç kaybı ile iz dokusu oluşur. Kadınlarda erkeklere göre 2 ila 5 kat daha sık görülür daha çok 40-60 yaş arası kişilerde görülür. Hastalık aktivitesini kaybettikten sonra saç ekimi oluşan izlerin tedavisinde kullanılabilir.
Liken Planopilarise Nedeni Nedir?
Liken planopilaris’in nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bir tür beyaz kan hücresi olan T-lenfositlerin olayı başlatması kıl köklerinin saldırıya uğraması durumudur. Bulaşıcı bir hastalık değildir, kişiden kişiye bulaşmaz.
LPP Kalıtsal Bir Hastalık mıdır?
Hayır, LPP kalıtsal bir hastalık değildir. Ancak bu hastalık için zemin oluşturan bir gen veya genler olabilir.
Liken Planopilaris’in Belirtileri Nelerdir?
LPP tipik olarak kaşıntı, yanma zaman zaman ağrılı ve hassasiyete neden olabilen saçlı deri hastalığıdır. Yanma veya hassas bir kafa derisine neden olur. Kafa derisinin üstü özellikle tepe kısmı en sık etkilenir. Saç dökülmesi veya yara izi alanları fark edilebilir. Liken planus ayrıca cildi, ağzı, cinsel organları ve tırnakları da etkileyebilir.
LPP Saçlı Deride Nasıl Görünür?
LPP kıl köklerinin çevresinde derinin kızarmasına ve pul pul dökülmesine ve kıl çevresinde sıkı yapışık tıkaç gibi kepeklere neden olarak saçlı deride pürüzlü bir doku verebilir.
Saçların yok edildiği yerlerde, kafa derisi pürüzsüz ve parlak görünebilir. LPP genellikle yamalar halinde oluşur ancak daha geniş alanları içerebilir. Yüz ve vücut kılları etkilenebilir.
LLP ile İlgili veya Bağlantılı Hastalıklar Nelerdir?
Frontal fibrozan alopesi Liken pilanopilaris in alt tipi olarak kabul edilir. Bu deri hastalığı menopoz sonrası kadınlarda en sık görülen bir durumdur. Ön saç çizgisi bir bant halinde yavaşça geri çekilir. Kaş ve vücut kılları da dökülebilir. Yüzde sivilcemsi lezyonlar eşlik edebilir.
Graham Little Sendromu yama şeklinde saç dökülmesi olup koltuk altı ve kasık kıllarının kaybı deride kaşıntılı döküntüler ile birlikte olduğu durumdur.
LPP Nasıl Teşhis Edilir?
Dermatoloğunuz şüpheli durumlar için cilt biyopsisi uygun görebilir. Lokal anestezi altında küçük bir doku parçasının alınarak patoloji uzmanları tarafından incelenmesini içerir.
LPP Tedavi Edilebilir mi?
LPP uzun süre devam eden bir hastalıktır ancak sonunda hastalık kendini sınırlayarak sönümlenir. Dökülen saçlar kalıcıdır ve iz dokusu ile iyileşir. Hastalık dermatolojide acil durum olarak kabul edilir, erken müdahale kalıcı saç kaybının önüne geçer.
Kalan saçların korunması ancak erken müdahale ile mümkündür. Hastalık kontrolünü ölçmek için klinikte düzenli fotoğraflar veya ölçümler alınabilir.
Hastalık Ne Kadar Sürer?
Hastalık aktivitesi tedavi almayan hastalarda ortalama 6-9 ay sürer. Nadiren bu süre iki yıla kadar uzayabilir.
LPP Nasıl Tedavi Edilebilir?
LPP reçeteli lokal ilaçlar; kremler, losyonlar, deri içine enjeksiyon şeklinde uygulanan iğneler ve jeller ve tabletlerle tedavi edilebilir. Başarı oranları hastadan hastaya ve hastalığın tespit edildiği aşamaya göre değişir. Liken pilanopilaris etkili olduğu kanıtlanmış tek bir tedavi yöntemi yoktur, ancak hastalığın durumuna göre farklı tedavilerle başlanabilir.
Cilde Sürülerek veya Enjeksiyon ile Uygulanan Tedaviler:
Lokal kortikosteroidler; Steroid bazlı müstahzarlar olup (örneğin losyonlar, jeller veya köpükler) etkilenen cilt bölgelerine yardımcı olabilir. Etkilenen bölgelere uygulanır. Saçlı deri yüz derisinden çok daha kalındır ve steroid kremleri vücudun diğer bölgelerindeki deriden daha iyi tolere eder. Steroidler yanlış kullanıldıklarında cildin incelmesine neden olabilir. Topikal steroid preparatları kaşıntıyı iyileştirmeye ve kızarıklığı azaltmaya yardımcı olabilir.
İntralezyonel steroid tedavisi; Etkilenen bölgeye steroid enjeksiyonları (lezyon içi steroidler olarak bilinir) küçük bir alan için etkili tedavi olabilir. Bununla birlikte, intralezyonel steroid tedavisi bir miktar ağrılı veya rahatsız edici olabilir. Derinin incelmesi (atrofi) veya deride çukurlaşma gibi yan etkilere neden olma riski kremlere göre daha fazladır. Uygun doz ve cilt derinliklerinde kullanıldıklarında yan etki riskleri azalır.
Lokal kalsinörin önleyici kremler ve merhemler ayrıca kullanılabilir. Bu yerel tedaviler cildin incelmesine neden olmaz. Yan etkiler başlangıçta yanma ve batmayı içerir (bu genellikle zamanla düzelir). Bu tedaviyi kullanırken aşırı güneşe maruz kalmaktan, güneşlenmekten ve güneş banyolarından kaçınılmalıdır.
Tablet Tedavileri
Kortikosteroidler; Kısa süreli ağızdan steroid tedavisi hastalığın ilk dönemlerindeki aşırı tepkiyi hızla azaltabilir.
LPP vakalarında hastalığın ilerlemesi üzerine etkili olmasına rağmen yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kemik erimesi, kilo alımı gibi yan etkileri uzun süreli kullanımı sınırlandırmaktadır. Bazen daha uzun etkili başka bir tedavinin etkisini göstermesi beklerken ek olarak steroid tabletler başlangıç döneminde tedaviye eklenebilir.
Hidroksiklorokin sık kullanılan etkili ilaçlardan biridir. Etki etmesi zaman alabilir. Genellikle ilacın işe yarayıp yaramadığını görmek için en az 4-6 aylık bir süreye ihtiyaç vardır. Hastalık aktivitesinin azalmasına kadar tedaviye devam edilebilir. Hastalar ilacı kullanırken düzenli göz muayenesi önerilir.
İmmünsüpresif ilaçlar. İltihabi durumu T-lenfositleri azaltarak gösterirler. Bu ilaçlar genellikle uzun vadede steroid tablet almaktan daha güvenlidir, yan etkilerin takibi için kan testleri gerektirir. Kadınların bu ilaçları kullanırken hamile kalmaları önerilmez. Bağışıklığı baskılayıcı ilaçlar arasında azatiyoprin, siklosporin, metotreksat ve mikofenolat mofetil bulunur.
Diğer ilaçlar
Asitretin ve izotretinoin kullanılmış olan diğer ilaçlardır; ancak izotretinoin tercih edilir çünkü asitretinin kendisinin saç dökülmesine neden olma riski daha yüksektir. Asitretin veya isotretinoin alırken hamilelikle ilgili önemli riskler vardır.
Tetrasiklin veya doksisiklin akne tedavisinde yaygın olarak kullanılan antibiyotiklerdir ancak liken planopilarisi tedavi etmek için de kullanılabilirler. Bu ilaçların çok az yan etkisi vardır ve kan testleri ile herhangi bir izleme gerektirmezler.
Cerrahi Tedavi
Liken pilanopilaris hastalarda oluşan izlerin tedavisi için cerrahi tedavi kullanılabilir. İzlerin direkt olarak çıkarılması veya iz üzerine saç ekilmesin kapsar.
Liken pilanopilarisli hastalarda saç ekimi
Tüm cerrahi tedavilerde ve özellikle saç ekimi hastalık aktivitesini kaybettiğinde planlanmalıdır. Bu süre Ankara saç ekimi kliniğimizde yaptığımız yayınlamış olduğumuz bir makalede de belirttiğimiz gibi en az bir yıl olmalıdır (Surgical correction of primary cicatricial alopecia: Experience with nine patients). Hastalık aktivitesi Dermatoloğunuz tarafından yapılacak dermatoskopik muayane ve gerekirse patoloji ile anlaşılabilir.
Saç ekimi için yeterli donoru olan hastalarda düşünülebilir. FUE yöntemi tercih edilmelidir. Donoru yetersiz hastalarda sakal ve vücut kılı kullanılabilir.
Saç ekim işleminden önce stabil dönemde olduğundan şüphe duyulan hastalarda test seansı yapılabilir. Altı aylık takip sonrası hastalıkta bir aktivasyon görülmezse ana seans için planlama yapılabilir.